De twijfel begint tijdens de gezamenlijke lunches op mijn werk. Mijn collega vraagt om de ‘hm-hm-la’. Ik volg haar blik, zie een pak hagelslag en vraag: ‘Chocola?’
Ze glimlacht. ‘Nee, RU-CO-LA.’

Aan tafel met al mijn collega’s merk ik het steeds vaker. Ik hoor wel veel, maar versta slechts weinig. Soms druk ik dan wat op het volumeknopje van mijn hoortoestel, maar dat maakt het alleen maar erger.

Ook thuis versta ik mijn gezinsleden steeds slechter. Op een avond hoor ik mijn vriend zeggen dat hij even een ‘poesje gaat bellen’. In werkelijkheid zegt hij dat hij even een pilsje gaat halen.

Tijd om mijn oren weer eens te laten checken.

Ik heb pas vier jaar een hoortoestel. Ik kreeg het in 2015, nadat ik door de Ziekte van Ménière een gehoorverlies van 55dB aan mijn linkeroor bleek te hebben. Ik vond het niet nodig om me te verdiepen in verschillende toestellen, want ik zat nog in de ontkenningsfase. Ik, slechthorend? Haha, nee. Nou ja, misschien een klein beetje.

Maar in steeds meer situaties werd duidelijk: ik hoor slecht.

Ook mét hoortoestel.

Eenzijdig gehoorverlies is lastig. Ik kan geluiden vaak niet lokaliseren (klopt er nou iemand op de voordeur of de achterdeur?) en tijdens een gesprek in een rumoerige omgeving vraag ik ontelbare keren ‘wat zeg je?’. De afgelopen twee jaar werd dat steeds erger. En nu twijfel ik dus of ik nog wel het juiste toestel in mijn oor heb.

Ik begin met een telefoontje naar mijn zorgverzekeraar.

‘Hallo, met Evelyne. Ik heb nu vier jaar een hoortoestel, maar dat voldoet niet meer. Kan ik ook eerder dan de standaard vijf jaar in aanmerking komen voor vergoeding van een nieuw toestel?’

Zorgverzekeraar: ‘Ja, hoor. Je audicien hoeft alleen maar officieel aan ons door te geven dat je inderdaad een nieuw toestel nodig hebt. Dat krijg je dan gewoon vergoed.’

Top.

Ik bel mijn audicien om een afspraak te maken.

Audicien: ‘Maar je hebt dit toestel pas vier jaar.’

Ik: ‘Ja, dat klopt. Maar ik versta de mensen om mij heen steeds slechter. Ik heb er echt last van, zowel thuis als op mijn werk.’

Audicien: ‘Heel vervelend, maar je krijgt pas een nieuw toestel vergoed als die vijf jaar om zijn.’

Ik: ‘Maar mijn zorgverzekeraar zegt dat ik een nieuw toestel kan krijgen als u aangeeft dat dat nodig is.’

Audicien: ‘Dat klopt niet.’

Ehm, oké.

De audicien licht toe dat het hele vergoedingsverhaal veel genuanceerder ligt. Hij weet uit ervaring dat hoortoestellen alleen na minder dan vijf jaar worden vergoed als het volume van het toestel niet meer toereikend is. Dat is bij mij niet het geval. Mij gaat het om een toestel met meer instellingen, zodat ik het beter kan afstellen op verschillende situaties waarin ik steeds slechter hoor.

‘Dat gaat de verzekering nooit goedkeuren,’ zegt de audicien. ‘Dus je zult echt nog een jaar moeten wachten.’

‘Oké,’ zeg ik, ‘maar er bestaan dus wel toestellen die beter passen bij eenzijdig gehoorverlies? Toestellen waarmee ik mensen in een vergadering of tijdens de lunch wél kan verstaan?’

Audicien: ‘Ja, natuurlijk zijn die er. Maar die toestellen zijn veel geavanceerder dan wat je nu hebt en vallen daarom buiten jouw categorie. En toestellen buiten je categorie moet je helemaal zelf betalen.’

De audicien legt het me uit: als ik ben ingedeeld in categorie 3, maar ik wil graag een toestel uit categorie 4 omdat ik daarmee veel beter hoor, dan moet ik het volledige toestel zelf betalen. De regeling dat je 75 procent van de kosten door je zorgverzekeraar vergoed krijgt, valt dan compleet weg.

Aha.

Langzaam begin ik het te snappen. Net zoals bij veel dingen in onze maatschappij, worden ook de slechthorenden ingedeeld in hokjes en categorieën. Ik ben een Categorie Drie, dus dan moet ik me ook houden aan de regels van Categorie Drie. Wil ik in een lawaaiige omgeving een Categorie Vier-gesprek voeren, dan word ik op de vingers getikt. Dat mag niet. Of, nou ja, het mag wel, maar dat kost dan geld. Veel geld.

Alsof je als Categorie Drie-persoon naar de bakker gaat en een heel gesneden Categorie Vier-brood bestelt. Omdat dat brood lekkerder en gezonder is. En dat de bakker dan zegt: ‘Sorry, maar je bent een Categorie Drie. Dan betaal je geen € 1,99 voor dit brood, maar 18 euro.’

In een wereld die streeft naar gelijkgerechtigdheid, is ook een ruimdenkender zorgstelsel broodnodig.

Evelyne is tekstschrijver en werkt bij Berengroep, de organisatie achter Tolkcontact en het magazine Gezond Gehoor. Ze woont met haar vriend en vier kinderen in Utrecht. Op Doof.nl schrijft ze columns over haar ervaringen met slechthorendheid, zowel in haar privéleven als op haar werk.