In Uganda: Nieuwe lesmethoden voor dovenonderwijs

In Uganda zijn er geen speciale lesmethoden beschikbaar voor het dovenonderwijs. Er wordt verwacht dat de docenten het gewone lesmateriaal aanbieden zoals op andere scholen, en in het normale tempo.

In het curriculum, waar in staat wat er onderwezen moet worden, staat er bij sommige onderdelen ‘Read/Sign’ (‘Lees voor/Gebaar’). Er wordt van uitgegaan dat de dove kinderen het dan net zo goed en makkelijk oppikken als hun horende leeftijdsgenoten.

Eigen lesmethoden

In de praktijk werkt dit niet. Het is veel lastiger om woorden te leren die je nog nooit gehoord hebt. Daardoor kun je de letters niet koppelen aan al bestaande concepten. En dus zien we dat de woordenschat van veel dove leerlingen beperkt blijft. Aan het eind van de basisschool kunnen de meeste dove leerlingen maar beperkt lezen en schrijven. Met slechte eindresultaten als gevolg.

Als vrijwilliger op een bestaande school heb ik wel de mogelijkheid om zelf materialen te ontwikkelen. De contacten binnen het Nederlandse dovenonderwijs hebben me geholpen om eigen lesmethoden te ontwikkelen en te verbeteren. Ruim een jaar lang heb ik dit vooral gebruikt bij het lesgeven aan één of twee leerlingen tegelijk. De leerlingen die de meeste moeite hebben met het leren van de woorden, kon ik zo een extra steuntje in de rug geven.

Experimenteren

Met onze stichting Signs of Hope werken we toe naar het starten van een nieuwe school. Daar zou ik deze methoden ook graag in klassenverband willen gebruiken. En dus is het de hoogste tijd om mijn ervaringen om te zetten naar lesmethoden in een klas. De afgelopen week heb ik daarom voor het eerst geëxperimenteerd. In een kleuterklas, waar ze in Uganda al veel echte lesstof aangeboden krijgen. We zijn aan de slag gegaan met het leren van de woorden van acht lichaamsdelen.

Al met al een hele leuke ervaring. Het is duidelijk: de tijd nemen is het belangrijkste. Aan het eind van de week kunnen enkele kinderen alle plaatjes bij de juiste woorden leggen. Vraag je ze om het gebaar, dan vergeten ze toch weer veel woorden. Andere kinderen komen nog niet zo ver.

Toch was het een geslaagde ervaring, waar ik weer verder mee kan. Volgende week hebben ze toetsweek. Dan is er voor mij even een pauze. De week erna hoop ik weer met dezelfde kinderen aan de slag te kunnen, met een kleiner aantal nieuwe woorden. Eens kijken of het dan nog beter gaat.

Dove kinderen helpen

Ik kijk ernaar uit dat het voor de kinderen makkelijker wordt om nieuwe woorden te leren lezen. Niet alleen op onze toekomstige school, maar op elke school die er voor open staat. Want alles wat we ontwikkelen, willen we niet voor onszelf houden, maar de kennis delen met anderen. Zodat we uiteindelijk veel dove kinderen in Uganda verder kunnen helpen naar een betere toekomst.