Vertel ik het wel of vertel ik het niet?
Lange tijd verborg ik mijn slechthorendheid. Ik liet mijn haar groeien, zodat mijn hoortoestellen onzichtbaar waren. Waarom? Schaamte speelde een belangrijke rol.
Ik was bang dat mensen anders naar me zouden kijken. Misschien herken je dit. Inmiddels weet ik dat de nadelen van het verbergen voor mij groter waren dan de voordelen.
Nu kan iedereen mijn hoortoestellen zien. Maar toch: er zijn situaties waarin ik twijfel of ik m’n slechthorendheid ter sprake zal brengen. Hoe maak je die afweging?
Redenen om het wel of niet te vertellen
Een antwoord daarop vond ik in Vertel ik het wel of vertel ik het niet: omgaan met het stigma op psychische aandoeningen van Anita Hubner. Zij is net als ik lid van de Klankbord VN-Verdrag Handicap.
Anita is psycholoog en ervaringsdeskundige, en schreef een boek om anderen te helpen. Dat inspireerde mij, dus kocht ik haar boek. Wat mij verraste: de tips zijn waardevol voor slechthorenden. Want ook wij hebben te maken met (zelf)stigma.
In haar boek vond ik een lijstje met redenen om wel of niet open te zijn over je beperking:
- Het geheim vertellen. Als je jouw beperking verzwijgt, kan het voelen alsof je een geheim met je meedraagt. Hoe langer je iets achterhoudt, hoe moeilijker het is om het later te vertellen.
- Begrip. Je geeft mensen de kans om jou te begrijpen. En het kan leiden tot openheid van anderen.
- Steun en hulp. Door open te zijn, kunnen mensen jou steun en hulp bieden.
- Redelijke aanpassingen. Als de organisatie op de hoogte is van je beperking, kunnen ze hiervoor aanpassingen doen.
Checklist voor- en nadelen
Anita adviseert in haar boek om een lijstje met de voor- en nadelen van openheid te maken. Je kan dit per situatie doen en dit opsplitsen naar korte en lange termijn.
Als voorbeeld neem ik hier een situatie uit mijn eigen werkleven. Ik werk samen in projectgroepen. Daarin denk ik mee over de communicatie. Nu doe ik een project waar de projectleider is ingehuurd (interim). Hij spreekt niet duidelijk en ik heb soms moeite hem te verstaan. Nu is de vraag: vertel ik het wel of vertel ik het niet?
Kortetermvoordelen van openheid
- Ik mis geen informatie.
- Geen frustratie als ik iets niet meekrijg.
- Ik hoef niks te verbergen.
Kortetermijnnadelen van openheid
- Mogelijk negatief beeld dat projectleider van mij heeft.
- Ik kan gekwetst worden (als er om gelachen wordt, bijvoorbeeld).
Langetermijnvoordelen van openheid
- Door aanpassingen kan ik waardevol bijdragen en goed functioneren in het project.
- Positieve ervaring zorgt ervoor dat deze stap in de toekomst makkelijker is.
Langetermijnnadelen van openheid
- Negatieve ervaring maakt de drempel in de toekomst wellicht hoger.
Als ik dit lijstje zo zie: de voordelen wegen voor mij sterker dan de nadelen. Tijd om het gesprek aan te gaan dus.
Deze methode helpt mij om per situatie te kijken of ik mijn slechthorendheid ter sprake zal brengen. Hopelijk helpt het jou ook.
Stan van Kesteren is communicatieadviseur, schrijver en slechthorend. In de nieuwsbrief Succesvol slechthorend deelt hij iedere maandag tips, tricks en inspiratie voor slechthorenden op de werkvloer. Kijk op www.succesvolslechthorend.nl voor alle nieuwsbrieven.
P.S. Ik kreeg feedback van mijn schrijfcoach op de eerste hoofdstukken van mijn manuscript. Ze gaf de tip om te schrijven over assessments en arbeidsvoorwaardengesprekken. Heb jij ervaringen met de (on)toegankelijkheid van assessments? Of heb je in het arbeidsvoorwaardengesprek specifieke voorwaarden rondom jouw slechthorendheid besproken? Dan ben ik benieuwd naar jouw verhaal.
Reacties
#1
Nou, mensen kijken toch wel naar elkaar, dus waarom niet naar jou?
Ben nooit op het idee gekomen om de slechthorendheid en later volledige doofheid te verbergen. Dat is immers te stom voor woorden!
#2
Vreemd:
– Ik mis geen informatie.
Natuurlijk wel! Of ben je voortdurend aan het checken dat je alles en alles goed meegekregen hebt? Welke maatregelen neem je dan, als er iets blijkt te ontbreken?
– Geen frustratie als ik iets niet meekrijg.
Hoe is deze heiligheid ontstaan?
– Ik hoef niks te verbergen.
Ieder mens heeft een boel om te verbergen. Maar als je wil dat anderen rekening houden met je handicaps, zal je daar open en duidelijk over moeten zijn. En besef wel: het is een grote moeite voor de anderen om voortdurend extra moeite in je te steken.
Ik mis één groot nadeel van het bekend maken dat ik slechthorend ben. In praktijk heb ik ervaren dat mensen daarna dan overdreven gaan handelen. Net alsof ik niet goed bij mijn hoofd ben. Overdreven articuleren, hard schreeuwen en dingen steeds opnieuw uitleggen terwijl ik het allang begrijp. Nee, niet fijn hoor. Mensen begrijpen helemaal niet wat het is om slechthorend te zijn en daarom vertel ik het meestal niet. De mensen die het moeten weten, weten het natuurlijk allemaal wel en daar ben ik tevreden mee. Gelukkig heb ik lang haar dat mooi over mijn toestellen valt. Hoera, aan mij valt niets te zien. Ik vraag alleen vaak of mensen iets duidelijker willen praten of iets willen herhalen. Dat is meestal niet zo’n probleem. En in de regel helpt dat ook goed. Ik ben ervan overtuigd dat de meeste mensen absoluut niet weten dat ik slechthorend ben, ik ben ook nog vrij jong, ik reageer redelijk snel en ik zie er normaal uit, dus de verwachting is er ook niet.
Precies. Je zegt het waar het nodig. Je loopt niet rond met band om je voorhoofd of arm om rond te toeteren dat je slechthorend (of iets anders) bent om de hele wereld er bij voorbaat op te attenderen.
Klopt ook dat veel mensen niet doorhebben dat je slechthorend bent. Waarom je tig maal om herhaling vraagt, tja, geen idee maar dat is niet iets waar bij stilgestaan wordt.
Inderdaad die rare toch wel verdwijnende impuls om iemand die gehandicapt is /zielig/ te vinden. Een keer vroeg ik in de winkel waar iets stond en of ze het wilde aanwijzen, want door slechthorendheid verstond ik die uitleg niet. De reactie was een langerekt àààhààhààch. Was duidelijk iemand die niet bij voorbaat wat tegen gehandicapten had, maar het was wel een bijzonder vreemde ervaring. Erger is dat mensen in een rolstoel blijkbaar vaak als onmondig beschouwd worden, niet aangekeken worden en dat er met de “begeleider” gepraat wordt. Iemand jammerde er een keer over dat zijn vraag werd beantwoord aan zijn vrouw, terwijl hij alleen maar wegens een gebroken been in die stoel zat. Als de partner gaat méépraten met die ander, dan kan je het de ander niet kwalijk nemen dat de rolstoeler zelf verder genegeerd wordt. Dat heb ik dus ook gewoon zo gezegd. werd niet gewaardeerd.
Ik zag er lang veel jonger uit dan ik was en werd daarom gelijk maar als een kind toegesproken. Als je dan gewoon terugpraat, weten ze niet waar ze kijken moeten vanwege hun debiele toontje tegen mij, gna gna.