In deze rubriek komt elke maand een ondernemer aan bod die doof of slechthorend is. Iris Wijnen mag daarbij natuurlijk niet ontbreken. Aan de hand van vijf vragen vertelt zij wat haar drijfveren zijn in haar werk.

Iris begon ooit min of meer uit praktische overwegingen als zelfstandig ondernemer, maar nu wil ze eigenlijk niets anders meer. Op dit moment werkt ze ook in loondienst, maar als het even meezit wil ze alleen nog maar lezingen geven. Het liefst over de hele wereld.

1. Waarom ben je ondernemer geworden?

‘Deaf by Iris is mijn eigen onderneming, waarmee ik een aantal jaar geleden ben gestart. Daarvoor werkte ik ook voor mezelf. Eigenlijk ben ik altijd zelfstandig ondernemer geweest. Toen ik afstudeerde als docent NGT, was ik zwanger en wilde ik niet meteen ergens in dienst gaan. Ik kon werken voor GGMD, maar zij werkten alleen met freelance docenten. En ik was benieuwd hoe het zou gaan als ik zelf cursussen zou aanbieden. Het was dus het meest logisch om als zzp’er aan de slag te gaan. Dat is inmiddels bijna 14 jaar geleden. In die tijd heb ik verschillende bedrijfjes gehad en op dit moment werk ik ook in dienst bij de provincie Gelderland. Fijn om even een stabiel inkomen te hebben. 

Met Deaf by Iris wil ik een brug zijn tussen verschillende groepen in de maatschappij. In de eerste plaats tussen doven en horenden, maar eigenlijk tussen alle mensen die niet vanzelfsprekend met elkaar kunnen communiceren. Ik geef cursussen gebarentaal en voorlichting over gebarentaal, doofheid en inclusie. Maar ik wil ook laten zien dat de dove persoon niet bestaat. Iedereen is anders en iedereen ervaart doof zijn op zijn eigen manier. Dus welke manier van communiceren het beste past, is niet voor iedereen hetzelfde. Ik ben bijvoorbeeld heel talig en kan mij goed uitdrukken in het Nederlands. Voor mij voelt het Nederlands als mijn eerste taal en gebarentaal als mijn tweede taal. Ben ik daardoor minder doof? Ik vind van niet. Ik ben doof op mijn manier. Vandaar ook: Deaf by Iris.’ 

2. Wat drijft jou in je werk?

‘Inclusie vind ik heel belangrijk. Veel organisaties besteden er wel aandacht aan, maar ze denken er niet goed over na. Neem mijn eigen baan bij de provincie als voorbeeld. Ik ben aangenomen vanuit de Participatiewet. De overheid moet volgens die wet een aantal mensen met een beperking of afstand tot de arbeidsmarkt aannemen. Maar dan moet je wel inclusief zijn als werkgever. Tijdens mijn sollicitatie vroeg ik hoe ze gingen zorgen dat ik als dove persoon in de organisatie echt zou kunnen meedoen. Daar hadden ze geen antwoord op. Ik heb toen uitgelegd hoe ze binnen de organisatie de toegankelijkheid en inclusiviteit zouden kunnen verbeteren. Bijvoorbeeld door niet een, maar meerdere dove mensen aan te nemen en gebarentaal voor iedereen toegankelijk te maken. Nu geef ik collega’s les in gebarentaal. Liefst zou ik zien dat het de tweede taal binnen de organisatie wordt, maar ik ben al heel blij als mensen weten hoe ze met mij kunnen communiceren.’

3. Wat wil je bereiken met je werk?

‘Wat ik duidelijk probeer te maken als ik vertel over inclusiviteit is dat er meer moet worden gekeken naar de mens en diens kwaliteiten. Nu wordt – ondanks alle goede bedoelingen – nog steeds de beperking centraal gesteld. Door de Participatiewet krijgen meer mensen een kans om een baan te vinden. Maar dan ben je er nog niet als werkgever. Je kunt niet zeggen: wij willen dat mensen met een beperking meedoen, maar wel met dezelfde voorwaarden als mensen zonder beperking. Je moet er samen voor zorgen dat de randvoorwaarden passen bij wat iemand nodig heeft. 

Dan heb ik het niet alleen over communicatie, maar ook over kennis en begrip. Een hele ochtend overleggen kost mij meer energie dan iemand die goed kan horen. Want die gebruikt zijn ogen en oren tijdens die overleggen. Ik heb alleen mijn ogen en moet dus constant gefocust zijn. Na zo’n ochtend ben ik op. Vroeger zou ik dan gewoon door zijn gegaan, omdat ik mezelf wilde bewijzen en het op dezelfde manier wilde doen als iedereen. Dat doe ik niet meer. Op zo’n dag stop ik eerder met werken. De mogelijkheid om af en toe een stapje terug te kunnen doen, is wat ik nodig heb om mee te kunnen doen. Ik wil duidelijk maken dat inclusiviteit meer is dan iemand een baan geven.’ 

4. Hoe zie je jouw toekomst voor je?

‘Als ik niet meer thuis hoef te zijn voor de kinderen, zou ik het liefst helemaal onafhankelijk willen zijn van waar en voor wie ik werk. Het lijkt me heerlijk om in Spanje te wonen en werken, of op een andere plek op de wereld. De vrijheid om overal te kunnen werken lijkt me heerlijk. Nu de coronamaatregelen voorbij zijn, wil ik graag weer meer lezingen geven. In het ideale geval zou ik twee of drie keer per week een lezing geven en voor de rest niets; weinig werken en toch genoeg geld verdienen. Niet omdat ik niet wil werken, maar omdat de batterij van mijn lichaam steeds slechter wordt. Mijn energie is langzaamaan aan het opraken. Maar zover is het nog niet hoor. Ik ben strijdbaar en zie dat er nog winst te behalen is. Als ik bijvoorbeeld een lezing geef, neem ik altijd een tolk mee. Ik zeg dan tegen het publiek: “Ik spreek jullie taal, maar helaas jullie niet de mijne. Daarom heb ik voor jullie een tolk meegenomen.” Zo wil ik laten zien dat de tolk er niet alleen is voor dove mensen. Het gaat om de vertaling over en weer. Wat mensen met gehoorproblemen beperkt maakt, is alleen de communicatie met horenden.’

5. Wat wil je andere dove of slechthorende ondernemers meegeven?

‘Als je zin hebt om op je eigen manier te gaan ondernemen, op je eigen manier te werken en iets te doen waar je gelooft, doe het dan gewoon! Zet je twijfels opzij en ga ervoor. Neem kleine stapjes. En wees je vooral bewust van wat je allemaal kunt.’ 

Onbeperkt Ondernemend gaat over mensen die zich niet laten tegenhouden. Mensen die doof of slechthorend zijn en zijn gaan ondernemen. Als zelfstandig ondernemer, zzp’er, eenmanszaak, bv, of die op een andere manier ondernemend zijn. Ze laten zich daarin niet beperken door hun doofheid of slechthorendheid. 

Ken jij iemand die onbeperkt ondernemend is? Of ben je zelf een ondernemend iemand die zich nergens door laat tegenhouden? En wil je daar graag wat over vertellen? Stuur een mailtje naar redactie@doof.nl!