Na 5 jaar erkenning van haar taal eist gebarentaalgemeenschap meer dan wat kruimels
Op 26 april 2006 werd de Vlaamse Gebarentaal (VGT) cultureel erkend door de Vlaamse overheid. Het symbolisch belang van deze erkenning mag zeker niet onderschat worden. Jammer genoeg blijft de implementatie van de erkenning binnen de andere Vlaamse beleidsdomeinen achterwege volgens Fevlado, de Federatie van Vlaamse DovenOrganisaties.

De symbolische erkenning van de VGT is van onschatbare waarde geweest voor de status van de taal en haar gebruikers. Het decreet dat de VGT erkende, voorzag naast de erkenning van de taal ook in de oprichting van een adviescommissie en in subsidiemechanismen voor onderzoek over VGT en projecten voor de maatschappelijke verankering ervan. Hieraan werd voldaan binnen het beleidsdomein Cultuur. Maar er werden ook beleidsdaden gevraagd in de verschillende bevoegdheidsdomeinen van de Vlaamse Regering.

Net die implementatie binnen de verschillende Vlaamse beleidsdomeinen is volgens Fevlado ruim onvoldoende. Zelfs na 5 jaar erkenning en na vele honderden jaren aanwezigheid van deze taal in Vlaanderen, is de taalstrijd van de gebarentaalgemeenschap nog lang niet gestreden. In die zin is de symbolische erkenning van de VGT louter een eerste stap in het opeisen van taalrechten door de Vlaamse gebarentaalgemeenschap.

Fevlado ziet enkele prioritaire domeinen waar de erkenning van de VGT nog weinig tot geen betekenis
heeft gehad:

• Onderwijs in VGT voor dove kinderen en jongeren: lager onderwijs in VGT is in Vlaanderen eerder uitzondering dan de norm, zowel in het buitengewoon als in het regulier onderwijs. Willen dove jongeren een diploma middelbaar onderwijs halen, zijn zij verplicht naar het regulier onderwijs te gaan zónder dat ze hiervoor voldoende tolkuren VGT krijgen. Een relevante stijging van de tolkuren blijft uit. De Vlaamse overheid werd in 2009 veroordeeld wegens discriminatie van dove leerlingen omwille van weigering van redelijke aanpassingen, maar ging in beroep tegen deze beslissing. De uitspraak van het Hof van Beroep in Gent wordt verwacht begin juni 2011.
• Media in VGT: de VGT is zo goed als onzichtbaar op de Vlaamse openbare zender, ondanks de jarenlange vraag van de Vlaamse gebarentaalgemeenschap. In de ons omringende landen is media in VGT al enige tijd een gegeven. Fevlado werd betrokken bij de onderhandelingen over de nieuwe beheersovereenkomst met de VRT en hoopt hiervan binnenkort ook concrete resultaten te zien op het televisiescherm.
• Ouders van dove kinderen: ouders van dove kinderen ontvangen onvoldoende informatie over het belang en de meerwaarde van VGT voor zowel het kind als de ouders. Het leren van VGT wordt vanuit de Vlaamse overheid niet voldoende gestimuleerd en mogelijk gemaakt, bijvoorbeeld via cursussen op maat van ouders. Deze situatie in combinatie met de afwezigheid van VGT in het lager onderwijs en ontoegankelijk middelbaar onderwijs zorgt ervoor dat dove kinderen niet tweetalig kunnen opgroeien.
• Onderzoek naar VGT: weldra start een nieuwe beleidsperiode voor een kennis- en informatiecentrum omtrent VGT. Er zijn veel meer middelen nodig voor wetenschappelijk onderzoek naar VGT en het ontwikkelen van leermiddelen met het oog op onderwijzen van VGT. Verder moet het ruimere gebruik van VGT bevorderd en ondersteund worden.

België ratificeerde in 2009 het VN Verdrag voor de Rechten van Personen met een Handicap. Dit is het eerste internationale mensenrechteninstrument dat de nadruk legt op de linguïstische en culturele rechten van Dovengemeenschappen: gebarentalen moeten gestimuleerd en gerespecteerd worden, omdat het gebruik ervan voor dove personen een mensenrecht is. België moet de bepalingen in het Verdrag nu ook toepassen op de eigen wet- en regelgeving. Het gaat dus niet enkel meer om goodwill, maar om een verplichting.

Om aan de hele samenleving te tonen hoe belangrijk, rijk en veelzijdig VGT is, organiseert Fevlado samen met enkele partners een feestweek, met op 26 april een persconferentie, op 28 april een Gebarenfestival voor dove kinderen en op zaterdag 30 april een studievoormiddag, workshops, kennismakingslessen VGT, een verhalenwedstrijd en een kleurrijke optocht door Brussel.

Het gedetailleerde programma en veel meer informatie over VGT kan u vinden op www.vlaamsegebarentaal.be