Boekrecensie: Zoals onder water van Sara Nović

Zoals onder water speelt zich af op de Amerikaanse dovenschool River Valley. De leerlingen en docenten van deze school hebben naast normale problemen, ook te maken hebben met onrechtvaardigheid en discriminatie. Benieuwd naar dit boek? Doe mee aan de winactie!

In dit boek leef je mee met verschillende personages. Zo is er Charlie, een dove tiener die vòòr dovenschool River Valley op scholen voor horende kinderen zat. Ondanks tientallen lessen logopedie en een CI (cocheleair implantaat), lukt het Charlie niet om mee te draaien met de horende kinderen. Degene die dat het vervelendst vindt, lijkt de moeder van Charlie te zijn. Wanneer Charlie eindelijk naar River Valley mag, gaat er een wereld voor haar open.

Daar ontmoet ze onder andere Austin, een populaire jongen uit een beroemde dovenfamilie. Zijn leven lijkt perfect te zijn, tot zijn nieuwe zusje horend geboren wordt. Ze is ‘gezakt’ voor de doventest. Austin is ervan overtuigd dat zijn horende vader eindelijk het kind heeft gekregen dat hij altijd wilde.

Ten slotte lees je over de directrice van de school, February. Zij woont met haar vrouw en moeder op de schoolcampus. February verbergt vele geheimen voor haar partner en haar dove moeder. Zo probeert het lokale bestuur de subsidie van de school in te trekken, waardoor de school moet sluiten. En is ze verliefd op een collega. Hoe langer ze haar mond houdt, hoe groter de gevolgen worden.

Kijkje in de dovenwereld

In het boek Zoals onder water lees je over grote thema’s waar veel dove mensen wereldwijd mee te maken krijgen. Bijvoorbeeld de sociale of politieke druk om een dovenschool te sluiten, omdat er geen geld meer is voor ‘speciale kinderen’. De druk die Charlie’s moeder op haar dochter legt om normaal (horend) te zijn. Of juist druk om doof te zijn, terwijl je horend geboren bent. De auteur zegt het mooi in haar nawoord: ‘Dove kinderen leren dat ze een gemankeerde versie zijn van hun leeftijdsgenoten en en dat ze al hun energie moeten steken in proberen erbij te horen.’ Bovendien is er de constante dreiging op de de dovencultuur, waardoor de eigen taal, geschiedenis en toekomstdromen verloren kunnen gaan. Die dreiging bestaat uit cochleaire implantatie, het sluiten van gemeenschappen en slecht onderwijs voor kinderen.

Je leest ook over andere thema’s waar veel horende mensen dagelijks mee te maken hebben. De horende omgeving die geen enkele moeite doet om duidelijk of langzaam te spreken, waardoor de dove mensen constant informatie missen. Of dat mensen rare vragen stellen, of raar kijken, omdat mensen doof zijn en gebarentaal gebruiken.

Mooie boodschap

Soms is het verleidelijk om te denken dat er nu geen sprake meer is van buitensluiting en discriminatie van dove mensen. Dat gebeurde toch vroeger, in 1980 toen er geen gebarentaal op school gebruikt mocht worden? Dat is een verkeerde aanname. Dat laat dit boek op een directe en soms pijnlijke manier zien. Dit boek is leerzaam voor mensen die niks en mensen die al heel veel van de dovencultuur weten.

Een nadeel van dit boek is dat de zinnen vaak lang zijn. Bij de dialogen gebeurt er iets bijzonders: bij gesproken taal worden er geen aanhalingstekens gebruikt. Dialoog in gebarentaal wordt weer cursief neergezet. Dit is verwarrend. Ik vond hierdoor het boek moeilijk leesbaar.

Winactie

Ben je benieuwd naar het boek Zoals onder water van Sara Nović? Wij geven twee boeken weg! Stuur voor 1 mei 2024 een mail naar de redactie van Doof.nl. We mailen je alleen terug als je gewonnen hebt. Succes!