Lekker lezen op de bank. Of voorgelezen worden voor het slapengaan. Voor de meeste kinderen is dit heel gewoon. Maar niet voor dove en slechthorende kinderen. Voor hen kan lezen een flinke puzzel zijn. ‘Dat móet anders’, dacht leerkracht en kinderboekenschrijver Jeffrey Fransen-Aantjes. Hij liet zijn boeken van Ik, Henk-Pieter-Jan-Frederik door Max Abelen vertalen naar gebarentaal. Zodat écht ieder kind kan genieten van zijn verhalen.

Prentenboek voor álle kinderen

‘Zo fijn dat jouw boeken nu ook in gebarentaal beschikbaar zijn!’. Een doof meisje straalt tijdens de boekpresentatie van Ik, Henk-Pieter-Jan-Frederik en de Goeroe van Geduld. ‘En dat is precies waarom ik dit doe,’ vertelt Jeffrey. ‘Ik ben vier dagen meester voor een groep kleuters en één dag per week schrijf ik kinderboeken. Nu dus echt voor álle kinderen.’

Prins Henk-Pieter-Jan-Frederik

De serie boeken gaan over een prins die moet bewijzen dat hij koning kan worden. Hij durft tegen de stroom in te gaan en draagt verschillende kleuren sokken. Net als Jeffrey zelf. ‘Ik draag ook twee verschillende sokken. Ik probeer de kinderen twee stuks fruit per dag te laten eten. Om dit kracht bij te zetten – en deels voor de grap – begon ik twee verschillende fruitsokken te dragen. Mijn leerlingen nemen dit soms over en dat vind ik zó grappig. De kinderen durven dus zichzelf te zijn.’ Inmiddels zitten er flinke gaten in die fruitsokken, maar gelukkig krijgt Jeffrey regelmatig sokken van de kinderen als afscheidscadeautje: ‘Mijn sokkenla thuis is altijd gevuld!’

Alle boeken van deze serie hebben sociaal-emotionele thema’s die symbool staan voor het volwassen worden. ‘Met mijn boeken leer ik de kinderen om altijd eerlijk te zijn. Dat je verliefd mag worden op wie je wil. Maar ook over wat er gebeurt als een hechtingsfiguur wegvalt. Of als je hoofd zo vol zit, dat er niks meer bij past.’

Een feestje met Max

‘Al jaren roep ik naar ouders: lees je kind minimaal elke dag een kwartier voor! Op een gegeven moment werd ik geattendeerd op dove en slechthorende kinderen. Ik zocht hierover informatie op TikTok en kwam toen het account van Max tegen. Max is sign dancer. Hij maakt in zijn filmpjes muziek visueel en vertaalt het naar gebarentaal. Ik stuurde hem een bericht. Ik had nooit gedacht dat hij een bericht zou terugsturen, maar we raakten in een heel leuk gesprek. Zo is onze samenwerking begonnen.’ 

Door Max besefte Jeffrey iets belangrijk. Kinderboeken zijn niet voor ieder kind toegankelijk. De Nederlandse Gebarentaal is een volwaardige taal met een eigen grammatica. Daardoor is lezen een uitdaging voor dove en slechthorende kinderen. ‘Max laat zien dat de identiteit van dove en slechthorende mensen gezien mag worden. Ik vind het een eer om met hem te mogen werken. Het is echt een feestje!’

Expressie

‘Ik ben in een nieuwe wereld beland die ik vooraf helemaal niet kende. Max leerde mij dat een kleine handreiking grote impact kan hebben. We hebben hard gewerkt, maar ik heb ook veel geleerd.’

Het voorlezen in gebarentaal had Max snel in de vingers. Jeffrey zegt hierop: ‘Ik heb de boeken zelf ingesproken. Ik moest vaak een stuk opnieuw voorlezen. Max niet. Hij had voor de drie boeken die we vertaald hebben maar een paar zogenaamde retakes nodig. We hebben een geweldige draaidag gehad. Max heeft me onwijs goed geholpen. Ik heb diep respect voor Max dat hij durft te zijn wie hij is. Ik denk dat hij een enorme toevoeging voor de wereld is, omdat hij met zijn expressie en enthousiasme de boeken zo mooi in de Nederlandse Gebarentaal verteld heeft. Ik gun het voor hem dat zijn platform nog groter wordt en dat gebarentaal nóg normaler wordt.’

In onderstaand interview vertelt Max aan Jeffrey waarom het zo belangrijk is dat dove en slechthorende kinderen ook boeken kunnen lezen. Het verhaal kunnen begrijpen in hun eigen taal.

Klik op de play-button om het filmpje te bekijken.

Vertaling naar NGT

Alle prentenboeken van de serie Ik, Henk-Pieter-Jan-Frederik hebben een QR-code. Scan de code en je ziet Max het verhaal vertellen in gebarentaal. Simpel én toegankelijk. ‘Het bedenken van een naamgebaar voor alle personages was nog een hele uitdaging. Voor de raaf, in Ik, Henk-Pieter-Jan-Frederik en de Raaf van Rouw bestond geen gebaar. We bedachten een combinatie van de gebaren voor zwart en vogel. Voor goeroe was ook nog geen gebaar. Max’ idee was om het gebaar voor gids te doen. Geweldige oplossing!’

Jeffrey vervolgt: ‘Max heeft het fantastisch gedaan. Het heeft mij enorm geïnspireerd om door te gaan. Als we allemaal een klein stukje op ons nemen om de wereld toegankelijker te maken, dan kunnen we grote stappen maken. Mijn aandeel is mijn boeken vertalen naar Nederlandse Gebarentaal.

Eigenwijze sokken

Als leerkracht neemt Jeffrey de kinderen graag mee naar de dovenwereld. Een wereld die voor hem ook relatief nieuw is. ‘Ik denk dat het belangrijk is dat we horende kinderen leren dat het niet zo vanzelfsprekend is dat je oren goed werken. Ik hoop dat meer kinderboekenschrijvers dit idee oppakken. Het is een relatief simpele oplossing en het zorgt voor zo veel plezier bij dove en slechthorende kinderen. Ik wens dat kinderen zichzelf durven zijn. Of je nou gehoorverlies hebt of niet. Net als de eigenwijze koning die lekker verschillende sokken draagt omdat hij daar zin in heeft.’

Ik, Henk-Pieter-Jan-Frederik en de Goeroe van Geduld

Auteur: Jeffrey Fransen-Aantjes

Te koop: henkpieterjanfrederik.nl

ISBN: 9789083494258