Doven en slechthorenden kunnen gewoon autorijden

17-09-2016 algemeen , samenleving & maatschappij

Mag je gewoon autorijden als je doof bent? Deze vraag krijgen wij regelmatig op de redactie. Zo vroeg een moeder zich onlangs af of haar dove zoon wel op autorijles mag. Wij zetten op een rijtje hoe dat zit.

Dove en slechthorende mensen mogen en kunnen gewoon alle rijbewijzen halen die er bestaan. Van auto tot motor, er zijn geen afwijkende eisen. De reguliere regels gelden ook voor doven en slechthorenden. Natuurlijk kunnen dove bestuurders bepaalde signalen niet horen. Zij maken echter meer gebruik van hun gezichtsvermogen en gevoel. Doofheid en slechthorendheid heeft hoe dan ook geen invloed op de deelname aan het verkeer.

Rijles

Autorijden begint met rijlessen. Iedereen heeft de vrije keus om zelf een rijschool te kiezen. Elke rijschool mag doven en slechthorenden rijles geven. Er zijn enkele rijscholen die zich hebben verdiept in het lesgeven aan doven en slechthorenden. Zo hebben Bram’s rijschool en autorijschool Rob Moggré ervaring in het lesgeven aan deze doelgroep.

Rob: ’Enkele jaren geleden heb ik voor het eerst les gegeven aan een doof persoon. Samen met een tolk gebarentaal heb ik een plan van aanpak gemaakt en ben ik samen met de dove leerling aan de slag gegaan.’
Bram: ‘Door contact met diverse instanties en belangenorganisaties voor doven heb ik ervaringen uitgewisseld en informatie ingewonnen. Vervolgens heb ik een aangepast lesprogramma gemaakt.’

Aangepaste rijles

Zowel Rob als Bram maken de les visueel door tekeningen te maken of dingen op te schrijven. Bram: ‘Voorafgaand aan de les heb ik, als dat nodig is, even contact via WhatsApp om te vertellen wat we de komende les gaan doen. Dit scheelt uitleg tijdens de les, waardoor de lessen efficiënter verlopen. Tijdens de les gebruik ik meerdere eigen hulpmiddelen. Verder vraag ik aan de leerling wat zijn behoefte is en wat hij zelf prettig vindt. Alleen dan kun je de juiste aanpak vinden.’
Rob: ‘Ik heb zelf een schema ontworpen met korte, krachtige en duidelijke opdrachten. Tijdens het rijden wijs ik dan op het schema aan wat ik op dat moment wil zien, of waar we naartoe gaan.’

Gebaren en rijles

Bram: ‘Gedurende de lessen ontdekte ik dat ik met korte gebaren instructie kon geven tijdens het rijden. Ik heb van mijn eerste leerling de belangrijkste gebaren voor het uitoefenen van mijn vak geleerd. In de loop der tijd heb ik zelf boeken over gebarentaal aangeschaft en er zijn genoeg filmpjes op internet te vinden.’
Rob: ‘Een Tolk Gebarentaal heeft mij verschillende korte gebaren aangeleerd. Als ik uitleg geef, staan we stil. Zelf beheers ik niet de hele Nederlandse Gebarentaal, dus de leerling kan altijd een tolk meenemen. ’

Theorie-examen

Het theoretische deel van rijexamens is een kwestie van lezen en leren. Voor doven is lezen niet altijd even makkelijk, aangezien Nederlands niet hun moedertaal is. Dat kan het leren van de theorie lastiger maken. Een groot gedeelte van de theorie bestaat echter uit afbeeldingen, zoals de verkeersborden en voorrangssituaties. Ook zijn er verschillende apps en dvd’s beschikbaar om je op het theorie-examen voor te bereiden. Dat maakt de leerstof visueel.

Het theorie-examen vindt normaal gesproken in groepsverband plaats. Doven en slechthorenden mogen echter ook individueel theorie-examen doen. Tijdens het individueel theorie-examen zit de dove persoon samen met een medewerker van het CBR in een aparte ruimte. Er mag ook een tolk aanwezig zijn die de vragen vertaalt van geschreven Nederlands naar gebarentaal. Ook kan het zijn dat de medewerker de vragen voorleest en dat de tolk dit vertaalt. Alleen de rijschool kan het individueel examen aanvragen. De toeslag voor het individuele examen krijgt de dove of slechthorende leerling achteraf terug van het CBR.

Tolk inzetten

Elk doof persoon heeft recht op dertig tolkuren per jaar die hij naar eigen keus kan inzetten. Dit zijn leefuren. Dove personen kunnen de tolkuren voor leefsituaties inzetten waar zij maar willen, dus ook tijdens autorijlessen. De tolk zit dan achterin de auto en zal alles vertalen wat er wordt gezegd. In de praktijk wordt de auto eerst aan de kant gezet, omdat de dove leerling niet op de weg kan letten en naar de tolk kan kijken. Zowel tijdens het praktijk- als het theorie-examen kan een Tolk Gebarentaal worden ingezet. Dit is toegestaan door het CBR. De tolk moet in het register voor tolken gebarentaal staan geregistreerd. Bij het CBR kan er gevraagd worden naar het legitimatiebewijs van de tolk.

Kijk voor meer informatie op de website van Tolkcontact.

Praktijkexamen

Rob: ‘Het praktijkexamen verloopt voor alle leerlingen, doof of horend, hetzelfde. Bij het aanvragen hoef ik niet te melden dat een leerling doof is, omdat het niet als een beperking wordt gezien. Bij de voor- en nabespreking van het examen mag een tolk aanwezig zijn. Tijdens de rit gaat er vaak geen tolk mee.’

Persvoorlichter van het CBR Nathalie Dingeldein legt uit hoe het praktijkexamen er voor doven en slechthorenden uitziet: ‘Het praktijkexamen voor een dove kandidaat is een gewoon examen. Er mag een Tolk Gebarentaal meerijden, maar dit komt in de praktijk niet of nauwelijks voor. In de praktijk zien we dat opleiders het CBR vooraf informeren dat een kandidaat doof of slechthorend is. Er zijn geen examinatoren gespecialiseerd in de doelgroep doven en slechthorenden. De examens met mensen die doof of slechthorend zijn, verlopen over het algemeen zonder extra inspanning van een examinator gewoon goed.’

 


Reacties

Er zijn 4 reacties Bekijk

SC

Wie voor/namens/over een bepaalde groep schrijft, moet die groep eerst goed definiëren. Dat is iets waar doof.nl een belangrijke taak van zou kunnen maken. Niet blindelings wat neerplempen, maar even checken en een aanvullende noot schrijven waar dat nodig is. Voor slecht doorgeven van links heb je geen doof.nl nodig. Hier had de beperkte definitie bij gemoeten (met voetnootje onderaan): “Voor doven is lezen niet altijd even makkelijk, aangezien Nederlands niet hun moedertaal is.”

Doof.nl lijkt heel informatief, maar het is een zootje van maar raak geplempte stukjes en kan voor grote misverstanden zorgen.

Beantwoord
Chaja

Ik zie geen reactie van Doof.nl op de reactie van SC… wel jammer want op deze manier kan men spreken van actieve communicatie en concrete informatie uitwisseling.
OF is Doof.nl scheutig met commentaar geven?

Beantwoord
SC

Helaas is de redactie niet scheutig met reacties. Of er nu kritische berichten geplaatst worden of vragen over de inhoud gesteld, ’t is meestal net of je tegen een muur praat.

Met de huidige site-opzet zijn er de mogelijkheden van een eenvoudig forum, dus uitwisselingen tussen de leden van de doelgroep en onderling en met de reactie, maar interactie lijkt niet gewaardeerd te worden. Het wordt in elk geval niet bevorderd.

Beantwoord

Bedankt voor het delen van dit artikel over rijlessen met een handicap. Goed om te weten dat je ook kan deelnemen wanneer je slechthorend bent. Ik geloof ook dat je met visuele toepassingen en instructies goed je punt duidelijk kan maken. Het beheersen van gebarentaal is natuurlijk een pre!

Beantwoord

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Gerelateerde artikelen

Doof.nl maakt gebruik van cookies.

Doof.nl gebruikt vier soorten cookies.

Lees meer

Deze cookies zorgen ervoor dat de website goed werkt.

Lees meer

Op onze website staan YouTube-filmpjes. Wanneer je deze wilt afspelen, dan moet je de cookies accepteren. YouTube slaat dan cookies op op jouw computer.