Het is 22 september 14.30 uur. Op de laatste zomerse dag van het jaar zijn meerdere doven en slechthorenden samengekomen op de Hofplaats in Den Haag, na een speciale oproep door belangenvereniging Dovenschap. Ze staan in spanning de uitslag af te wachten. Nog een half uur en dan gaat de Tweede Kamer stemmen over het wetsvoorstel om de Nederlandse Gebarentaal (NGT) te erkennen. Wat betekent deze erkenning voor hen? Waarom zijn ze samengekomen? Wat hopen ze, en waar kijken ze naar uit?

En vrolijke man met krulletjeshaar loopt met een grote ballon met daarop de tekst: ‘Signs are to eyes what words are to ears’, oftewel: gebaren zijn voor ogen, wat woorden zijn voor oren. Theo (31) is hier vandaag gekomen omdat de Nederlandse Gebarentaal (NGT) zijn moedertaal is. ‘De erkenning betekent heel veel voor mij. Dan hoef ik niet meer tegen barrières op te lopen, zoals bij het inzetten van een tolk. Want dat wordt dan een recht. Ik voel me dan niet langer gediscrimineerd, maar ik hoor erbij. Eindelijk gelijkwaardig. En het is natuurlijk ook heel gezellig om hier vanmiddag met elkaar te zijn!’

Ook Annet (28) is hier vanmiddag ‘om de erkenning te vieren’. Ze gaat al helemaal uit van een positieve uitslag. ‘Ik kan me niet voorstellen waarom het niet zou doorgaan!’ Voor Annet is NGT niet haar moedertaal, ze werd pas op 21-jarige leeftijd langzaam doof door een aandoening die onder andere haar gehoorzenuw aantastte. Ze ontdekte op latere leeftijd de kracht van gebarentaal. ‘Het werd steeds moeilijker voor mij om te communiceren, dus toen ben ik Nederlands met ondersteunende gebaren (NmG) gaan leren. Ik heb veel plezier beleeft aan de cursussen hoewel ik nog veel te leren heb, kan ik me al prima redden met gebaren. Er ging echt een wereld voor me open.’

Iets na 15.15 uur komt de groep in een kring bij elkaar, de stemronde is begonnen. In het midden staat een tablet met daarop een live-stream vanuit de Tweede Kamer. Een gebarentolk vertaalt wat er wordt gezegd. Het gaat heel snel, en dan is er groot gejuich, armen omhoog en een sprong in de lucht. De Tweede Kamer heeft zojuist unaniem het wetvoorstel voor de erkenning van Nederlandse Gebarentaal aangenomen. Opgetogen wordt er gefeliciteerd met – geheel coronaproof – ellebogen en een tik tegen de zijkant van elkaars voet. De groep rent snel naar de ingang van het Tweede Kamergebouw waar straks het publiek en de initiatiefnemers warm onthaald zullen worden.

Theo glundert nóg meer dan hij al deed en heeft iets leuks bedacht. Een klein liedje over de erkenning in NGT met danspasjes erbij. Hij enthousiasmeert iedereen om met hem mee te doen en steeds meer mensen sluiten aan. Het is warm. In grote vreugde en onder een stralende zon wordt er gewapperd en bewogen. ‘Het is geweldig!’ zegt Theo, met twee dikke duimen in de lucht. Ook Annet is heel blij. ‘Ik wist het wel, maar het doet toch wel wat met me om hier nu met iedereen samen te zijn. We hadden anders allang geknuffeld met elkaar, maar ondanks de afstand die we moeten houden is de sfeer echt geweldig.’

Elke keer als iemand uit het gebouw loopt, wordt er druk gefeliciteerd en gepraat. Het plein is gevuld met mensen die in gebarentaal en op afstand met elkaar communiceren. Een bijzonder beeld. De 57-jarige Benny Elferink is een van de personen die aanwezig was op de tribune van de Tweede Kamer. Hij is netjes in pak gekomen en trots. ‘Ja, dit is een heel bijzonder moment. Kijk, ik ben opgegroeid in de “middeleeuwen”, toen gebarentaal nog werd gezien als een apentaal. Ik heb het over de jaren ’60 en ’70. We hebben hiervoor geknokt, ook met invloed van Amerika. Als ik bedenk hoe het toen was en hoe nu? Dat had ik me niet voor kunnen stellen.’

‘Er is heel veel veranderd’, gaat Benny verder, ‘een enorme transformatie naar meer gelijkwaardigheid en respect. Het werd langzaam steeds meer maatschappelijk geaccepteerd met de mogelijkheid om een tolk in te zetten. Maar het laatste half jaar zijn er miljoenen mensen bereikt door de inzet van een gebarentolk bij de persconferentie. En vandaag is een heel belangrijke dag! De positie van doven is verbeterd en we hebben al veel bereikt. Maar het is nog kwetsbaar proces. We moeten ook zelf actief bezig blijven en solidair zijn. Gelijkwaardigheid is één ding, maar het gaat er ook om dat we gelijke kansen krijgen op het gebied van onderwijs, werk en leven.’

En dan komen de Kamerleden van het vernieuwde wetsvoorstel Attje Kuiken (PvdA), Carla Dik-Faber(ChristenUnie) en Jessica van Eijs (D66) en de twee voorvechters en drijvende krachten voor de erkenning van NGT: Eva Westerhoff en Corrie Tijsseling. Ze worden als helden geëerd met bloemen en applaus. Attje Kuiken spreekt iedereen toe met ondersteuning van een gebarentolk en is zichtbaar blij en trots. Een historisch moment.

Het plein loopt langzaam weer leeg, er is geschiedenis geschreven. Maar voordat we naar huis gaan spreken we nog even met Eva Westerhoff. ‘Ik ben heel opgelucht’, zegt ze met een grote glimlach. ‘Ik dacht wel dat het zo zou lopen, maar ik moet zeggen dat ik het toch wel spannend vond. Het waren drukke en spannende dagen, maar het is gelukt en dat is geweldig! Ik ga nu even ontspannen en dan weer verder.’ Want Eva gaat niet stilzitten voordat ze haar ultieme doel heeft bereikt. ‘Pas als Koning Willem-Alexander de Nederlandse Gebarentaal wettelijk erkent in de Staatscourant, dan is het echt officieel.’

Een mijlpaal na een jarenlange strijd

Al jaren strijdt de dovengemeenschap voor erkenning van hun moedertaal. Het onderwerp heeft al vaker op tafel gelegen in Den Haag. Het initiatiefwetsvoorstel voor de erkenning van de Nederlandse Gebarentaal werd al eerder, in 2016, ingebracht door de Tweede Kamerleden Roelof van Laar (PvdA) en Carla Dik-Faber (CU). In 2010 sneed de ChristenUnie dit onderwerp ook al aan in de Tweede Kamer. Ook Roelof van Laar heeft zich menigmaal ingezet om de erkenning te verwezenlijken. Het was tot op heden niet gelukt om de gebarentaal net als het Fries een erkende status te geven.