Na jaren van hard werken is het op 5 juli 2025 zover: de eerste hoofdstukken van de Bijbel in Nederlandse Gebarentaal worden gepresenteerd! Doof.nl gaat in gesprek met bestuurslid Alfred van de Stichting Bijbel NGT, en met Linde en Willem die in het vertaalteam zitten. We hebben het over de uitdagingen en het belang van een Bijbel in je moedertaal.

De Stichting Bijbel NGT werd in 2008 opgericht met vanzelfsprekend het doel de Bijbel in Nederlandse Gebarentaal te vertalen. Alfred Bout zat eerst in het vertaalteam. Sinds een aantal jaar zit hij in het bestuur van de stichting. Hij vertelt: ‘Omdat de stichting jaren afhankelijk was van vrijwilligers, die één keer per maand bij elkaar kwamen, ging het vertalen erg langzaam.’

Professioneel vertaalteam

Tot vorig jaar. In 2024 kreeg de stichting financiële steun van Wycliffe Bijbelvertalers. Alfred legt uit: ‘Wycliffe is een organisatie die Bijbelvertalingen in heel veel gesproken talen mogelijk maakt, en ook steeds meer gebarentalen.’ Alfred vult aan: ‘Door het fonds van Wycliffe kunnen we het vertaalteam betalen voor hun werk en komt het team wekelijks bij elkaar om vertalingen te maken. Nu gaat het dus een stuk sneller.’ Ook kunnen ze elke vertaling voorleggen aan een vertaalconsulent, een soort adviseur, van Wycliffe.

Tijdens dit interview schuiven vertalers Linde Terpstra en Willem Terpstra aan. Naast hen bestaat het vertaalteam uit nog twee anderen: Arie Terpstra en Marten Compaan. Het team begon in 2010 met het vertalen van verschillende Bijbelteksten, zoals een verhaal en een psalm. In 2013 besloten ze een Bijbelboek te gaan vertalen in gebaren: het boek Marcus.

Creatief en precies werk

Het vertalen van de Bijbel naar NGT is niet moeilijk, maar wel uitdagend op een leuke manier,’ vindt Linde. ‘Het is altijd een uitdaging om tekst om te zetten naar een visuele taal. Het is ook belangrijk om rekening te houden met culturele, taalkundige en historische verschillen. Hoe vertel je in NGT dat iemand reist als deze niets meeneemt op reis? In NGT laat je normaal gesproken iemand een koffer of tas vasthouden. Dus je moet soms creatief zijn.’ Willem benoemt een andere uitdaging: in een Bijbelverhaal zit vaak ook een ander verhaal. ‘In een verhaal dat zich afspeelt in het verleden kan ineens worden vooruitgeblikt, dus die wisseling moet wel duidelijk zijn. En je moet uitkijken dat je geen dingen invult of toevoegt vanuit je eigen interpretatie. Iedereen geeft een andere betekenis aan een verhaal, afhankelijk van je opvoeding en je omgeving. Dus daarover moeten we goed overleggen voordat we gaan vertalen.’

‘Als je een foutje maakt,
moet het hele stuk opnieuw’

Willem vertelt hoe een vertaling tot stand komt. ‘Het vertaalteam komt met drie of vier teamleden bij elkaar. Eerst bespreken we de tekst van het bijbelgedeelte dat we vertalen. Waar gaat het over en waar moeten we op letten? Daarna nemen we de conceptvertaling in delen op. Dat duurt soms lang, want als je een foutje maakt moet het hele stuk opnieuw. Als alles is opgenomen, zetten we alle delen achter elkaar.’ Dankzij Wycliffe gebruiken ze hier nu de Sign Language Translation Tool (SLTT) voor. Hierin kan de vertaalconsulent makkelijk op afstand meekijken en feedback geven. Na het verwerken van de feedback vindt de community check plaats, voor de vertalers een heel belangrijke stap in het proces. Linde legt hierover uit: ‘De vertaling laten we zien aan een paar groepen: mensen die de Bijbel kennen of juist niet kennen, mensen uit verschillende regio’s in Nederland, van verschillende leeftijden, enzovoort. We kijken dan of het verhaal overkomt zoals het bedoeld is en of het duidelijk is. Daar komt vaak heel veel nuttige feedback uit en naar aanleiding daarvan maken we de definitieve versie van de vertaling.’

De Bijbel in een app

De vertalingen zijn op twee manieren te bekijken: via de website van de stichting en in de app Deaf Bible. Linde: ‘In die app vind je in heel veel talen gebarenvertalingen van delen van de Bijbel. In heel veel talen zijn er delen beschikbaar, alleen in American Sign Language is de volledige Bijbel vertaald. Daar werkten dan ook meerdere teams fulltime aan.’ Om een beeld te krijgen: de Bijbel bestaat uit 66 boeken, die onderverdeeld zijn in hoofdstukken. Marcus is een van deze boeken en heeft 16 hoofdstukken. ‘Ik weet niet of wij nog meemaken dat de hele Bijbel vertaald is in Nederlandse Gebarentaal’, zegt Willem.

Visuele taal raakt veel meer

Als we vragen waarom de Bijbelvertaling zo belangrijk is, wil Alfred graag zijn ervaringen delen. ‘Ik geloof zelf en ik wil heel graag de Bijbel begrijpen. Ik heb er heel vaak in gelezen, maar een verhaal leeft voor mij niet als ik het in het Nederlands lees. En de Bijbel is het meest gelezen boek ter wereld, dus wij willen dat heel graag toegankelijk maken voor dove mensen. Gebarentaal is de taal van hun hart.’ Willem vult aan: ‘Tijdens de community checks zien we dat mensen diep geraakt zijn door wat ze zien, omdat zo’n verhaal eindelijk echt bij ze binnenkomt.’

Linde keek altijd liever naar Bijbelvertalingen in American Sign Language, dan dat ze de tekst in het Nederlands las, vertelt ze: ‘Een visuele taal, ook eentje die mijn moedertaal niet is, raakt mij veel meer dan geschreven tekst. Ik geloof dat God gerechtigheid wil voor alle mensen, en dat Hij iedereen een Bijbel in zijn eigen taal wil geven. Dat ik daaraan mee mag werken, zie ik als een cadeautje.’

Primeur op 5 juli in Utrecht

Ben je benieuwd naar de publicatie van de eerste Bijbelhoofdstukken? Op zaterdag 5 juli vanaf 10.00 uur ben je welkom in de Mattheuskerk, Hendrika van Tussenbroeklaan 1a in Utrecht. De eerste vertalingen zijn dan te zien. Het vertaalteam vertelt over het proces en beantwoordt vragen. Er zijn tolken NGT en schrijftolken aanwezig. Wil je komen, meld je dan even aan door te mailen naar secretaris@bijbelngt.nl. Kijk voor meer informatie op bijbelNGT.nl.

Vanaf 5 juli 2025 is de vertaling van Marcus 1-5 te bekijken op de website van de stichting en in de app Deaf Bible (download voor Apple en voor Android).