Over tien jaar moeten de meeste scholen in Nederland inclusief onderwijs bieden. Dus ook aan dove en slechthorende leerlingen en studenten. Dat is het streven van de overheid en is vastgelegd in een beleidskader. Maar wat is inclusief onderwijs eigenlijk en wat levert het dove en slechthorende kinderen op? En zijn er ook nadelen? We leggen het je uit.

In het beleidskader ‘Met elkaar voor alle kinderen en jongeren’ legt de overheid uit wat inclusief onderwijs is en hoe een inclusieve school eruitziet. Het idee is dat alle kinderen en jongeren – ook dove en slechthorende kinderen – gelijke kansen krijgen om hun talenten te ontwikkelen. Bij inclusief onderwijs kunnen kinderen samen met hun broers, zussen en vrienden naar een school in de buurt, in plaats van ver weg naar een speciale school te reizen. Door bij elkaar in de klas te zitten leren kinderen respect te hebben voor elkaar, samen met vrienden opgroeien en dat niet ieder kind hetzelfde is. Daarnaast kunnen de kinderen vakken kiezen die het beste bij hen passen en naar een vervolgopleiding gaan naar eigen keuze.

Iedereen welkom

In een inclusieve school is iedereen welkom en krijgen de leerlingen de ondersteuning die zij nodig hebben. Het schoolteam wordt multidisciplinair. Dat betekent dat naast leerkrachten er ook onderwijsondersteuners, jeugdhulpverleners en zorgmedewerkers werken. Kinderen leren met en van elkaar en iedereen ontwikkelt zich op zijn of haar eigen niveau.

Oplossing voor problemen

Inclusief onderwijs kan ook helpen bij bijvoorbeeld het oplossen van wachtlijsten, jongeren die niet naar school gaan en gedoe rondom leerlingenvervoer. Bovendien ziet de overheid kansen om het lerarentekort aan te pakken. De leraar kan zich beter met zijn vak bezighouden en een zorgprofessional inschakelen als er iets extra’s nodig is.

Visiedocument

De overheid werkte voor het beleidskader samen met ervaringsdeskundigen, de jongeren zelf. Begin 2024 maakten jongeren uit het regulier én speciaal onderwijs het visiedocument ‘Onze toekomst, ons onderwijs‘, waarin ze hun wensen en ideeën delen. Deze input is gebruikt bij het maken van het beleidskader. 

Keerzijde van inclusief onderwijs

Hoewel er veel voordelen zijn aan inclusief onderwijs, zijn er ook kanttekeningen te plaatsen wanneer dove en slechthorende leerlingen naar een inclusieve school gaan. Zo is de leerling vaak de enige dove of slechthorende in de klas, waardoor die zich eenzaam of geïsoleerd kan voelen. Ook kan de communicatie met klasgenootjes een uitdaging vormen als er onvoldoende rekening wordt gehouden met de specifieke behoefte van de leerling. Daarnaast kan de leerling vermoeid raken door de extra inspanning die nodig is om visuele informatie te verwerken, liplezen, te luisteren via een hoorapparaat of cochleair implantaat (CI), en tegelijkertijd de lesstof te volgen.

Hoewel het mogelijk is om een tolk Nederlandse Gebarentaal (NGT) in te zetten in het regulier onderwijs, is dat niet altijd haalbaar – bijvoorbeeld als een leerling de gebarentaal onvoldoende beheerst of wanneer de school onvoldoende middelen of expertise heeft om passende ondersteuning te bieden.

Meer informatie over het beleidskader

Wil je meer weten of het volledige artikel lezen? Je vindt het op de website van Rijksoverheid.